Menu Sluiten

Resultaten van de bereikbaarheids-enquête: een dikke buis voor het bereikbaarheidsplan.

Onderzoek uitgevoerd door de Actiecomités voor een Leefbaar en Bereikbaar Tienen

Inleiding

In onderstaand rapportje presenteren we de resultaten van de Bereikbaarheidsenquête, die peilde naar de evaluatie door de Tienenaar van het Bereikbaarheidsplan dat door het Tiense stadsbestuur werd ingevoerd in augustus 2023 – en sindsdien heel wat stof deed opwaaien. Het is belangrijk te noteren dat deze bevraging gebeurde nadat de beperkte aanpassingen aan het Bereikbaarheidsplan werden doorgevoerd (maart 2024). 

De conclusie van ons onderzoek kan kort maar krachtig worden samengevat: “De Tienenaar geeft de ploeg onder leiding van burgemeester Partyka een stevige buis voor de maatregelen die vallen onder het Bereikbaarheidsplan”. Meer specifiek, worden de maatregelen rond circulatie (omdraaien van rijrichtingen en sluiting van de St-Truidensepoort voor ingaand verkeer), het wegnemen van parkeerplaatsen en de beschilderingen en decoraties aan de schoolomgevingen duidelijk afgekeurd. Verbreden en verbeteren van voetpaden worden wel als zinvolle maatregelen beschouwd. Voor de toekomst wenst de Tienenaar dat de fiets- en voetgangersinfrastructuur verder worden verbeterd, dat hoog wordt ingezet op een betere handhaving van de verkeersregels en dat routes voor ingaand en uitgaand autoverkeer opnieuw worden hersteld in de oorspronkelijke situatie. Het Bereikbaarheidsplan moet aldus terug naar af volgens de Tienenaar. Dit is een conclusie die ieder toekomstig stadsbestuur moeilijk zal kunnen negeren. 

Over de enquête

De bereikbaarheidsenquête van de Actiecomités voor een Leefbaar en Bereikbaar Tienen werd uitgevoerd tussen 16 juni en 20 juli in de vorm van een online-survey. Via reclame op sociale media, mond-aan-mond reclame en via verspreiding binnen persoonlijke contacten, verenigingen en scholen werd de enquête breed verspreid. De enquête leverde een netto respons op van 284 respondenten die op alle of een deel van de vragen bruikbare antwoorden gaven. 

Noot over representativiteit: Deze enquête is niet gebaseerd op een toevallige steekproef en vertegenwoordigt naar schatting tussen 5 en 10% van de totale populatie aan mensen die bij begin en einde van de scholen regelmatig in het centrum aanwezig zijn. Toch bereikten we een evenwichtige steekproef. Er is een mooi evenwicht naar gebruikt vervoermiddel, reden van bezoek aan het stadscentrum, woonplaats binnen of buiten het stadscentrum en geslacht. Gezien de focus – lagere scholen in het Tiense stadscentrum – bereikten we in de eerste plaats de leeftijdsgroep tussen 25 en 65: mensen die kinderen naar/van school brengen en mensen die in of rond de scholen werken. Daarnaast waren ook buurtbewoners vertegenwoordigd in de steekproef. De antwoorden in de enquête zijn dus afkomstig van een divers staal van de beoogde populatie, ook al is er geen sprake van ‘representativiteit’ volgens strikte statistische criteria. Toch kunnen we ervan uitgaan dat de uitgesproken resultaten die uit ons onderzoek naar voor komen een duidelijk beeld geven over wat er leeft onder de bevolking. 

Wie waren de deelnemers? 

In totaal 390 mensen opende de link naar de Bereikbaarheidsenquête. Daarvan stemden 284 mensen toe met de verwerking van hun gegevens voor dit onderzoek, terwijl ze ook voldoende antwoorden gaven om als ‘bruikbare respondent’ te worden beschouwd. Voor sommige vragen gaven minder dan 284 mensen een antwoord: het ruwe aantal antwoorden op de verschillende vragen wordt in de resultaten vermeld. 

Hieronder geven we een kort overzicht van de belangrijkste kenmerken van de respondenten:

  • Waarom begeven mensen zich in de schoolomgeving (n=263)? Om kinderen naar de lagere scholen in het stadscentrum te brengen (27,8%); om in de schoolomgeving werken (12,9%); wonen in de schoolomgeving (16,7%); regelmatig in de schoolomgeving komen bij het begin of einde van de schooldag omwille van een andere reden (34;2%); anderen (7,7%)
  • Hoe verplaatsen mensen zich in de schoolomgeving (n=259)? Van de respondenten verplaatst 26,6% zich te voet; 17,8% met de fiets of step; 51,7% met de auto en 3,9% met andere vervoermiddelen, zoals openbaar vervoer;
  • Waar wonen de respondenten (n=204)? Van de deelnemers woont 39,7% in Tienen binnen de ring; 32,8% in Tienen buiten de ring; 16,2% in een Tiense deelgemeente en 11,3% in een andere gemeente;
  • Geslacht (n=204): ongeveer evenveel mannen als vrouwen
  • Leeftijd (n=196): jongeren (2,5%); 25-44 jarigen (45,4%); 45+64 jarigen (39,3%); 65-plussers (12,8%)

Een geanonimiseerd databestand met de ruwe enquêtegegevens is beschikbaar via aanvraag aan Christophe Vanroelen (cvroelen@gmail.com). 

Samenvatting van de resultaten 

In de enquête stonden vier grote thema’s centraal: 

(1) Wat vindt men van de verkeerssituatie in de schoolomgeving over het algemeen? 
(2) Wat was de impact op die situatie van het Bereikbaarheidsplan? 
(3) Hoe evalueert men specifieke onderdelen van dat Bereikbaarheidsplan?
(4) Welke toekomstige maatregelen worden verwacht van de nieuwe bestuursploeg?

  • 1. Wat vinden de Tienenaars over de verkeerssituatie in de schoolomgeving?

Respondenten konden twee stellingen een score geven van 0 tot 100. 

  • Hoe verkeersveilig vind je de schoolomgeving? Als 100 zou betekenen, ‘heel verkeersveilig’, geven de respondenten een gemiddelde score van 46,5 op 100. Hierbij valt op dat: 
    • Mensen die in het stadscentrum wonen een slechtere score geven: 44,6/100
    • Vrouwen Tienen veel onveiliger dan mannen: 43,6/100 voor vrouwen t.o.v. 51,9/100 voor mannen. Daarbij kan worden aangemerkt dat het vooral vrouwen zijn die jonge kinderen naar school brengen.
  • Hoe bereikbaar vind je de schoolomgeving? Als 100 zou betekenen, ‘heel bereikbaar’, geven de respondenten een gemiddelde score van 48 op. Hierbij valt op dat:
    • Vooral autogebruikers de bereikbaarheid problematisch vinden: 37,1/100

Mensen die in de deelgemeenten wonen de bereikbaarheid problematisch (43,9/100)

Fig. 1. Algemene score veiligheid en bereikbaarheid van de Tiense schoolomgeving

  • 2. Wat vinden de Tienenaars van het plan ‘veilige schoolomgeving’?

In augustus 2023 trad het Bereikbaarheidsplan in werking, met de gekende aanpassingen: sluiting stadinwaartse route langs ’t Schip; omkering van de rijrichting naar stadinwaarts langs de Kapucijnenstraat; de uitweg voor auto’s langs de Donystraat, éénrichtingsverkeer in sommige straten aan de scholen. Daarnaast werd straatmeubilair geplaats in sommige schoolomgevingen, werden parkeerplaatsen weggenomen in de straten aan de scholen en werden beschilderingen aangebracht. Het resultaat bracht belangrijke wijzigingen aan in de (auto)mobiliteit in Tienen, met drukker verkeer in sommige straten die voorheen eerder rustig waren en omvangrijke opstoppingen op de routes om de stad te verlaten. 

We vroegen de respondenten hierover 3 vragen:

Vraag 1.
Vind je dat de Tiense schoolomgeving bereikbaarder is geworden na de aanpassingen van augustus 2023?

  • 7,9% zegt ‘bereikbaarder’
    • 51,5% zegt ‘minder bereikbaar’
    • 31,8% zegt ‘niet veranderd’
    • 8,8% heeft geen mening
    • De problematischer geworden bereikbaarheid wordt vooral aangestipt door bewoners van de schoolbuurt (62,5%) en door mensen die moeten gaan werken in de schoolbuurt (52,5%).

Fig. 2. Is de Tiense schoolomgeving bereikbaarder geworden?

Fig. 3. Is de Tiense schoolomgeving bereikbaarder geworden, naar reden van aanwezigheid in de schoolomgeving

Vraag 2.
Vind je dat de Tiense schoolomgeving veiliger is geworden na de aanpassingen van augustus 2023?

  • 14,2% zegt ‘veiliger’
    • 39,2% zegt ‘minder veilig’
    • 40,5% zegt ‘niet veranderd’
    • 6% heeft geen mening

Fig. 4. Is de Tiense schoolomgeving veiliger geworden?

Vraag 3
Vind je dat de Tiense schoolomgeving aangenamer is geworden na de aanpassingen van augustus 2023?

  • 20,8% zegt ‘aangenamer’
    • 55% zegt ‘minder aangenaam’
    • 20,8% zegt ‘niet veranderd’
    • 3,5% heeft geen mening

Fig. 5. Is de Tiense schoolomgeving aangenamer geworden?

  • 3. Hoe evalueren de respondenten specifieke aspecten van het Bereikbaarheidsplan?

We hebben aan de respondenten gevraagd hoe zij verschillende specifieke ingrepen in de schoolomgeving evalueren. Hierbij konden ze kiezen uit zes mogelijke antwoorden: ‘zeer positief’, ‘eerder positief’, ‘neutraal’, ‘eerder negatief’, ‘zeer negatief’ en ‘geen mening’. Op basis van hun antwoorden berekenden we een score, waarbij een score dichter bij 0 een negatieve evaluatie betekent en een score dichter bij 100 een positieve evaluatie.

Hieronder geven we de gemiddelde score per ingreep weer, waarbij de vraagstelling steeds begon met: “Hoe evalueer je de volgende ingrepen die in augustus 2023 werden doorgevoerd in de schoolomgeving …”:

  • Eenrichtingsverkeer voor auto’s in de Alexianenweg: Deze maatregel kreeg een score van 40/100 (n=218). Vooral mensen die met de auto naar de stad komen en in de schoolbuurt wonen of werken, ervaren dit als problematisch.
  • Zitbanken en bloembakken rond de scholen: Deze ingreep werd gemiddeld beoordeeld met een score van 42/100 (n=217).
  • Kleurrijke beschildering van de straten: Ook deze maatregel scoorde 40/100 (n=218).
  • Afschaffen van parkeerplaatsen in de straten van scholen: Deze maatregel kreeg een lage score van 32/100 (n=218), vooral door autobestuurders als problematisch ervaren.
  • Verbreden van de stoepen in de straten van de scholen: Deze ingreep werd duidelijk positiever ontvangen, met een score van 71/100 (n=217).
  • Ooievaarstraat als schoolstraat, Kiss & Ride zones in de OLV Broedersstraat en Vesten: Deze maatregelen behaalden allemaal een score van 54/100 (n=218). Ze worden vooral gewaardeerd door voetgangers en fietsers, maar krijgen minder goedkeuring van autobestuurders, waardoor ze gemiddeld net voldoende worden bevonden.

Fig. 6. Evaluatie specifieke ingrepen uit het Bereikbaarheidsplan (Score van 0-100, 100=positief)

Conclusie: het enige wat echt geapprecieerd wordt is het verbreden van voetpaden. De kostelijke ingrepen met plantenbakken en beschilderingen, het eenrichtingsverkeer en het verminderen van het aantal parkeerplaatsen worden door de meerderheid afgekeurd. 
Eigenlijk is de essentie van het plan daarmee zwaar gebuisd. 

  • 4. Wat willen de Tienenaars voor de toekomst?

We vroegen vervolgens aan onze respondenten welke maatregelen volgens hen nodig zouden zijn om de Tiense schoolomgevingen veiliger en bereikbaarder te maken. We baseerden ons voor de inhoud van de stellingen op ideeën die in het maatschappelijk debat rond het bereikbaarheidsplan in de voorbij maanden herhaaldelijk aan bod kwamen. Daarbij splitsten we onze stellingen op tussen stellingen die een verbetering van de veiligheid beogen en stellingen die eerder gericht zijn op een verbetering van de bereikbaarheid van de schoolomgeving. 

Opnieuw konden de respondenten antwoorden door één uit zes antwoordcategorieën te kiezen: “zeer noodzakelijk”, “eerder noodzakelijk”, “neutraal”, “niet noodzakelijk”, “zeker niet noodzakelijk”, “geen mening”. Hieronder rapporteren we de mate waarin de respondenten maatregelen “noodzakelijk tot heel noodzakelijk” vinden – we telden met andere woorden het percentage van categorieën “zeer noodzakelijk” en “eerder noodzakelijk” samen en noemen de algemene categorie “noodzakelijk”.

We legden zeven mogelijke maatregelen om schoolomgeving veiliger te maken voor aan onze respondenten:

  • Meer schoolstraten (n=211): 23,9% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregel is populair bij ouders die kinderen naar school brengen, fietsers en voetgangers en in de leeftijdsgroep 25-44 jaar.
  • Een autoluw stadscentrum bij het begin en einde van de schooltijd (n=211): 23,6% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregel is populair bij ouders die kinderen naar school brengen, fietsers en voetgangers, en bewoners van de binnenstad of de stadsrand.
  • Meer Kiss & Ride zones (n=210): 35,6% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregelen vertoont niet zo veel verschillen tussen de subgroepen, maar is enigszins populairder onder fietsers en voetgangers.
  • Meer fietsstraten (n=212): 30,6% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregel is meer gewenst door ouders die kinderen naar school brengen,  mensen die in de schoolomgeving werken, fietsers en voetgangers – en bij 25-44 jarigen.
  • Voetpaden verbreden in de straten waar scholen zijn (n=211): 59,2% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Onder voetgangers ligt de wenselijkheid een stuk hoger.
  • Voetpaden verbeteren (n=210): 81,9% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregel wordt het breedst gedragen.
  • Meer handhaving door de politie (n=212): 73,6% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Ook deze maatregel wordt door ongeveer alle subcategorieën even sterk gedragen.

Fig. 7. Mogelijke maatregelen om de schoolomgeving veiliger te maken (% respondenten die zeggen ‘Noodzakelijk’)

We legden 9 mogelijke stellingen voor die de schoolomgeving (bij start en einde van de scholen) bereikbaarder zouden kunnen maken:

  • Beter openbaar vervoer (n=206): 66,5% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze mogelijke maatregel wordt in gelijke mate gesteund door alle subcategorieën van respondenten.
  • Meer parkeergelegenheid aan de rand van de stad (n=208): 63,9% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze mogelijke maatregel wordt in gelijke mate gesteund door alle subcategorieën van respondenten.
  • Meer parkeergelegenheid dicht bij school (n=207): 55,6% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregel wordt harder gesteund (71,7% akkoord) door mensen die zich met de auto verplaatsen in de schoolomgeving; en door vrouwen (65% akkoord).
  • Meer Kiss & Ride zones (n=208): 53,4% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze maatregel wordt meer gesteund door mensen die kinderen (65%) naar school brengen of in de schoolomgeving werken (70% akkoord); en door mensen uit de deelgemeenten (60,6% akkoord). 
  • Veiligere fietswegen naar de school (n=207): 84% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze mogelijke maatregel wordt in gelijke mate gesteund door alle subcategorieën van respondenten, maar nog het meest door fietsers (95% akkoord).
  • Veiligere wandelwegen naar de school (n=206): 80,1% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze mogelijke maatregel wordt in gelijke mate gesteund door alle subcategorieën van respondenten.
  • Aanpassen van het Bereikbaarheidsplan (n=202): 72,8% van de respondenten vindt dit noodzakelijk. Deze mogelijke maatregel wordt in gelijke mate gesteund door alle subcategorieën van respondenten, maar wel duidelijk het meest door de autobestuurders (82,5% akkoord).
  • De Beauduinstraat opnieuw openstellen voor ingaand autoverkeer (n=203): 60,1% van de respondenten vindt dit noodzakelijk; 74,1% van de autobestuurders vindt dat dit moet gebeuren.
  • De Kapucijnenstraat opnieuw openstellen voor uitgaand autoverkeer (n=203): 62% van de respondenten vindt dit noodzakelijk; 75,9% van de autobestuurders vindt dat dit moet gebeuren.
  • De Beggaerdenstraat openstellen voor uitgaand autoverkeer (n=204): 50% van de respondenten vindt dit noodzakelijk; 64,4% van de autobestuurders vindt dat dit moet gebeuren.

Fig. 8. Mogelijke maatregelen om de schoolomgeving bereikbaarder te maken (% respondenten die zeggen ‘Noodzakelijk’)

Conclusie: Meer dan sleutelen aan de richtingen van straten worden degelijke voetpaden, fietspaden en handhaving naar voor geschoven als belangrijk voor de veiligheid. Driekwart van de respondenten wil grondige aanpassingen aan het Bereikbaarheidsplan. Dat betekent ook dat de aanpassingen doorgevoerd in maart 2024 ruimschoots te kort schieten. Er is een meerderheid om de autoroutes terug aan te passen naar de vroegere toestand; die meerderheid is overdonderend onder autobestuurders.

  • 5. Tot slot: opmerkingen en suggesties van de Tienenaar

Op het einde van de enquête vroegen we aan de respondenten of ze nog opmerkingen hadden. Hieruit kwamen diverse suggesties en klachten rond het verkeersbeleid en schoolomgeving in Tienen naar voren. We vatten de teneur van deze reacties samen. Op basis daarvan kunnen we spreken van een duidelijke oproep tot actie op verschillende fronten:

  1. Parkeerbeleid: Veel inwoners klagen over het gebrek aan parkeerplaatsen, zowel voor bewoners als voor ouders die hun kinderen naar school brengen. Er is een roep om meer korte-termijn parkeerplaatsen in de buurt van scholen, betere kiss-and-ride zones, en het herinrichten van bestaande parkeerplaatsen, bijvoorbeeld door het verwijderen van overbodige banken en plantenbakken.
  2. Decentralisatie van scholen: Er wordt gesuggereerd om scholen meer te decentraliseren zodat kinderen te voet of met de fiets naar school kunnen, wat de verkeersdruk zou verminderen.
  3. Verkeersveiligheid en handhaving: Er zijn talrijke meldingen over gevaarlijke verkeerssituaties rond scholen. Voorstellen variëren van het beter afstellen van verkeerslichten, strengere handhaving van foutparkeren, en het inrichten van vaste afsluitingen voor schoolstraten om ongewenst autoverkeer te weren.
  4. Verkeerscirculatie en bereikbaarheid: Er is bezorgdheid over de verkeerscirculatie door de stad, met specifieke klachten over de Alexianenweg en andere straten die nu eenrichtingsverkeer zijn. Mensen vragen om bepaalde verkeerssituaties terug te draaien naar de vroegere situatie, waarbij straten weer toegankelijk worden in beide richtingen.
  5. Fiets- en voetgangersvoorzieningen: Er is een duidelijke vraag naar meer en veiligere fietspaden en voetpaden, vooral rond scholen. Ook wordt er gevraagd om betere verlichting en meer overdekte fietsenstallingen om vandalisme tegen te gaan en het gevoel van veiligheid te vergroten.
  6. Openbaar Vervoer: De toegankelijkheid van het openbaar vervoer wordt als onvoldoende ervaren, vooral in bepaalde deelgemeenten. Er is een oproep voor meer bushaltes en frequentere busdiensten.
  7. Gedragsverandering: Er is een pleidooi voor een cultuurverandering waarbij ouders worden aangemoedigd om hun kinderen niet per se tot aan de schoolpoort te brengen, maar hen een stukje te laten lopen, wat de verkeersdruk zou verlichten.
  8. Algemene infrastructuur: Mensen suggereren het terugdraaien van recente verkeersmaatregelen die volgens hen de situatie hebben verslechterd, en vragen om meer aandacht voor samenhangende maatregelen die rekening houden met de impact op de totale verkeerssituatie in Tienen.

De algemene toon wijst op een grote frustratie bij inwoners over het huidige beleid, met een duidelijke oproep voor verbetering van zowel de verkeersveiligheid als de toegankelijkheid van de stad.